Vì sao gọi Trung thu là Tết Đoàn viên?

Nguồn gốc của Tết Trung thu: Nếu như người Trung Quốc nhắc đến chuyện tình của Hằng Nga và Hậu Nghệ thì ở Việt Nam lại truyền tụng về sự tích chú Cuội và chị Hằng trên cung trăng.

Nguồn gốc Tết Trung thu ở Trung Quốc còn gắn liền với câu chuyện về nàng Dương Qúy Phi. Nàng là một trong tứ đại mỹ nhân làm nên giai thoại đất nước Trung Hoa bấy giờ.

Do có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành mà nàng bị triều thần cho rằng nàng mê hoặc vua Đường Huyền Tông, khiến ông chìm đắm trong tửu sắc bỏ bê triều chính. Đường Huyền Tông buộc phải ban chết cho sủng phi của mình bằng dải lụa trắng để củng cố triều đình trong niềm tiếc thương vô hạn.

Niềm thương tiếc khôn nguôi ấy đã làm lay động các tiên nữ trên trời. Vào đêm trăng sáng nhất của mùa thu, vua đã được các tiên nữ đưa lên trời gặp lại Dương Qúy Phi. Sau khi về trần gian ông đặt ra Tết Trung thu để tưởng nhớ đến nàng.

Tại Việt Nam, Tết Trung thu đã trở thành truyền thống xa xưa. Có tài liệu ghi chép lại rằng, Tết Trung thu được tổ chức dưới thời nhà Lý tại kinh thành Thăng Long để nhà vua tạ ơn thần Rồng đã mang mưa tới cho mùa màng bội thu, nhân dân no ấm. Vào ngày này, người ta tổ chức các hoạt động như hội đua thuyền, múa rối nước và rước đèn…

Hiện nay, Tết Trung thu tại Việt Nam thường được “định nghĩa” với cái tên thân thuộc Tết Đoàn viên bởi những ý nghĩa quan trọng mà ngày Trung thu mang lại.

Bởi lẽ, theo phong tục người Việt, vào Tết Trung thu, các gia đình thường chuẩn bị mâm cỗ đủ loại bánh trái dâng lên cúng tổ tiên, những người đã khuất. Sau đó, tất cả các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau cùng phá cỗ trông trăng.

Đây cũng là ngày để con cháu tỏ lòng hiếu kính với ông bà, bố mẹ bằng những món quà, những lời thăm hỏi.

Trung thu cũng là ngày trẻ em khắp các vùng miền trên cả nước được tặng quà Trung thu, được tham gia các hoạt động rước đèn, phá cỗ, xem múa lân, ngắm trăng… vô cùng náo nhiệt.

Các phong tục trong ngày tết Đoàn Viên

Tết Trung thu ở mỗi địa phương có các phong tục khác nhau. Và mỗi phong tục lại mang một màu sắc và ý nghĩa riêng.

Rước đèn lồng: Những chiếc đèn lồng nhiều màu sắc là hình ảnh quen thuộc với người dân Việt Nam, nhất là vào dịp tết Đoàn Viên. Đèn lồng được làm cho trẻ em vui chơi, rước đèn trong lễ hội đêm rằm. Không chỉ vậy, đèn lồng còn biểu tượng cho sự ấm no và hạnh phúc gia đình.

Trước kia, đèn lồng được làm chủ yếu từ giấy và tre với những nét vẽ đặc sắc, khéo léo. Hình dáng chủ yếu của chúng là hình ngôi sao năm cánh biểu tượng cho đất nước Việt Nam. Tuy nhiên, hiện nay, những chiếc đèn lồng được sản xuất với nhiều vật liệu khác nhau và có nhiều hình thù hơn.

Ngắm trăng: Trăng là biểu tượng mang ý nghĩa to lớn đối với một quốc gia có nền văn minh lúa nước lâu đời như Việt Nam. Ngày rằm tháng tám Âm lịch là thời điểm trăng tròn nhất, sáng nhất và có thể soi rõ từng cảnh vật trong đêm. Đó cũng là lúc mà người nông dân “nhàn nhã” nhất, thảnh thơi ngắm trăng và hòa mình vào đất trời sau một ngày làm việc vất vả.

Phá cỗ: Vào ngày tết Đoàn Viên, mỗi gia đình đều chuẩn bị một mâm ngũ quả để thờ cúng tổ tiên, cảm tạ trời đất, cầu mong mùa màng bội thu và cuộc sống tốt lành. Trăng lên cao nhất cũng là lúc các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau để phá cỗ, thưởng thức hoa quả, bánh trái – thành quả đạt được trong một năm làm lụng vất vả.

Múa lân: Theo quan niệm dân gian, Lân là hình ảnh biểu tượng cho điềm lành, cho sự may mắn và phú quý. Chính vì vậy, tục múa Lân vào ngày tết Đoàn Viên có ý nghĩa cầu mong những điều tốt lành đến với mọi gia đình. Tùy vào từng vùng miền mà lễ hội múa Lân có thể diễn ra vào một hoặc hai đêm (vào đêm 14 và đêm 15 âm lịch).

Cắt bánh Trung Thu: Bánh Trung Thu là món ăn truyền thống của ngày tết Đoàn Viên. Người Việt Nam ta có phong tục tặng quà nhau bằng hai cặp bánh Trung Thu dẻo và nướng tượng trưng cho lời chúc may mắn đầy đủ, trọn vẹn.

Bánh được cắt sau khi phá cỗ và chia thành các miếng bằng đúng số thành viên trong gia đình. Theo quan niệm dân gian, bánh cắt càng đều thì gia đình càng hòa thuận và hạnh phúc…